قواعد زبان فارسی- غلط ننویسیم از وب یاور همیشگی
برخی ازغلط های مشهور ومستعمل در زبان فارسی
1- جمع بستن اسم ها با « ات » : جمع بستن با ( ا ت )متعلق به کلمه های زبان عربی است وطبق قواعد خاصّی در زبان فارسی متداولهستند. امّاتعدادی ازکلمه های اصیل فارسی وحتی کلمه های عاریتی از زبان های بیگانهبه غلط با ( ات) جمع بسته شده ومورد استفاده قرار می گیرد :
غلط صحیح
دستورات دستورها
آزمایشات آزمایش ها
گرایشات گرایش ها
فرمایشات فرمایش ها
پیشنهادات پیشنهادها
باغات باغ ها
نمرات نمره ها
ایلات ایل ها
........ .........
2- جمع بستن اسم های غیرعربی وفارسی به شیوه ی جمع مکسّر عربی :
غلط |
صحیح |
ارامنه افاغنه اکراد فرامین اساتید بساتین بنادر ........ |
ارمنی ها افغان ها کُردها فرمان ها استادها بستان ها بندرها ......... |
3- نوشتن کلمه های فارسی وکلمه های زبان های بیگانه با حروف مخصوصزبان عربی . کلمه های زبان های بیگانه که وارد زبان فارسی می شونددرنوشتن باید تبعیّت ازقواعد زبان فارسیبکنند.
غلط |
صحیح |
طالار طشت غلطیدن طپیدن طهران طوس طپش طراز غلطک باطری اطو امپرطور بلیط |
تالار تشت غلتیدن تپیدن تهران توس تپش تراز غلتک باتری اتو امپراتور بلیت |
توضیح این که کلمه « ملاط » عربی است وبه معنی مخلوط ماسه وآهک وشنبه همین شکل به کار رفته است بهتر است در فارسی نیز همین گونه نوشته شود نه به شکل« ملات » . کلمه ی « طوفان » نیز عربی است وبه معنی ( باد وباران بسیار شدید ) بهکار می رود و« توفان » فارسی است از مصدر توفیدن به معنی (غرّان وتوفنده ) . کلمهی « طوطی » فا رسی است که از قدیم به همین شکل نوشته شده است .
4- تنوین دار کردن کلمه های فارسی وعاریتی ( قید ساختن با تنوین قید سازبه تبع کلمه های عربی ):
غلط |
صحیح |
دوماً سوماً گاهاً ناچاراً زباناً تلکرافاً تلفناً ........... |
دوم ( خودش در مقام قید به کارمی رود.) سوم ( خودش در مقام قید به کارمی رود.) گاهی ناچار( خودش در مقام قید به کارمی رود.) زبانی تلگرافی تلفنی ........ |
5- غلط نوشتن وتلفظ کردن برخی از کلمه های عربی وفارسی مطابق آنچه درتداول مرسوم است
مثل کلمه « عسکر» که عربی است وبه شکل « عسگر» تلفّظ ونوشته میشود.یا کلمه ی فارسی « لشکر » که اغلب « لشگر» تلفّظ ونوشته می شود . لازم به ذکراست مطابق قاعده ی آوا نویسی در کلمه های بسیط فارسی بعد از « ش » ساکن، حرف « ک » قرار می گیرد .مثل : پزشک ، زرشک ، گنجشک ، خشک و.....
همچنین بعد از « ن » ساکن ، حرف « گ » قرار می گیرد مثل:سنگ، تنگ ، بانگ ( فریاد) ، آهنگ، فرهنگ و...
در این مورد کلمه هایی مثل : « بانک یا تانک » کلمه های عاریتیهستند ولی باز با این حال مشاهده می کنیم درتلفّظ حرف (ک )، تمایل به حرف(گ) دارد.
منبع : فرهنگ غلط ننویسیم مؤلّف : دکتر ابوالحسن نجفی (پیک آموزشی )